Από τους δικηγόρους Φοίβη Κουβελά (ArtSecure), Εμμανουέλα Βίτσα & Λουκά Πανέτσο (Δικηγορικό γραφείο Κυριακίδης- Γεωργόπουλος).
Ο πρόσφατος Νόμος 4738/2020 εισήγαγε μια ευνοϊκή μεταχείρηση για ορισμένες συναλλαγές που αφορούν σε έργα τέχνης. (Για ενημέρωση σχετικά με το 2022 διαβάστε εδώ).
Μείωση ΦΠΑ Πώλησης
Συγκεκριμένα, για το διάστημα μεταξύ 27/10/2020 και 31/12/2021, η πώληση των κάτωθι αντικειμένων καλλιτεχνικής αξίας υπόκειται σε μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 13%, εάν πραγματοποιείται από τον ίδιο τον δημιουργό τους ή τους διαδόχους του: ζωγραφικοί πίνακες και σχέδια, που έχουν γίνει εξ ολοκλήρου με το χέρι, έργα κολάζ, εικόνες χαρακτικής, χαλκογραφίας και λιθογραφίας, έργα αγαλματοποιΐας ή γλυπτικής, εκμαγεία γλυπτών, οκτώ (8) το πολύ αντιτύπων, τα οποία γίνονται υπό την εποπτεία του ίδιου του καλλιτέχνη ή των διαδόχων του.
Η διάταξη αυτή αναμένεται να προσφέρει μια καλή ώθηση στις πωλήσεις έργων τέχνης από τους καλλιτέχνες ή τους διαδόχους τους, έστω και προσωρινά.
Όμως, ο Νόμος 4738/2020 δεν αναφέρει εάν αυτή η μείωση ισχύει και για πωλήσεις που πραγματοποιούνται από εμπόρους έργων τέχνης (γκαλερί) ενεργούντες ως παραγγελιοδόχοι πώλησης κατ' εντολή και για λογαριασμό των δημιουργών τους ή των φυσικών διαδόχων τους. Εάν δεν ισχύει, καθιστά τους εμπόρους (γκαλερί) λιγότερο ανταγωνιστικούς, μιας και οι πωλήσεις έργων τέχνης μέσω εμπόρων (γκαλερί) υπόκεινται σε υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ, αυξάνοντας την τελική τιμή που θα πληρώσει ένας αγοραστής για το ίδιο έργο όταν αγοράζει μέσω εμπόρων (γκαλερί) και όχι απευθείας από τον καλλιτέχνη.
Προκειμένου να αρθεί η κατά τα ανωτέρω συνέπεια, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι και στην περίπτωση που η γκαλερί πωλεί εκ μέρους του δημιουργού θα πρέπει επίσης να εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής. Ως σχετική βάση θα μπορούσε να λειτουργήσει μια παλιότερη εγκύκλιος του Υπουργείου Οικονομικών δυνάμει της οποίας έγινε δεκτή η Γνωμοδότηση ΝΣΚ υπ’ αριθ. 796/97 σχετικά με τον εφαρμοζόμενο συντελεστή ΦΠΑ στις πωλήσεις αντικειμένων καλλιτεχνικής αξίας, από εμπόρους έργων τέχνης.
Ειδικότερα, η εν λόγω Γνωμοδότηση προέβλεψε ότι όταν οι έμποροι έργων τέχνης (γκαλερί) παραδίδουν σε τρίτους αντικείμενα καλλιτεχνικής αξίας, ενεργούντες ως παραγγελιοδόχοι πώλησης κατ' εντολή και για λογαριασμό των δημιουργών τους ή των φυσικών διαδόχων τους, εφαρμόζουν στις πωλήσεις που ενεργούν μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ, θεωρουμένων των πωλήσεων αυτών ως ενεργούμενων από τον ίδιο το δημιουργό τους (καλλιτέχνη) ή από τους φυσικούς διαδόχους του δημιουργού τους.
Μένει να δούμε εάν οι Σύλλογοι Αιθουσών Τέχνης θα ζητήσουν διευκρίνιση επ’αυτού από το Υπουργείο Οικονομικών.
Μείωση ΦΠΑ εισαγωγής αντικειμένων τέχνης, συλλογών ή αρχαιοτήτων
Ο Νόμος 4738/2020 εισήγαγε επίσης, για την ίδια περίοδο, μείωση του ΦΠΑ εισαγωγής στην Ελλάδα στο 13% για αντικείμενα τέχνης, συλλογών και αρχαιοτήτων. Οι συλλέκτες και έμποροι που σκοπεύουν να εισαγάγουν έργα τέχνης στην Ελλάδα μπορεί να θέλουν να ωφεληθούν από αυτή τη μείωση και να μεταφέρουν τη συλλογή τους στην Ελλάδα μέχρι το τέλος του 2021.
Επιπλέον, μια συγκεκριμένη κατηγορία συλλεκτών και εμπόρων θα μπορούσε να ωφεληθεί από την προσωρινή αυτή μείωση στον ΦΠΑ εισαγωγής σε συνδυασμό με την τρέχουσα αναβολή της εφαρμογής του νέου Ευρωπαϊκού Κανονισμού 880/2019 σχετικά με την Είσοδο και την Εισαγωγή Πολιτιστικών Αγαθών, που υπολογίζεται να εφαρμοστεί κάποια στιγμή μετά το 2022. Εν συντομία, όταν ο Κανονισμός εφαρμοστεί, η εισαγωγή στην ΕΕ πολιτιστικών αγαθών (α) που ξεπερνούν ορισμένα όρια παλαιότητας και αξίας και (β) που δημιουργήθηκαν / ανακαλύφθηκαν εκτός του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης, θα υπόκειται σε ένα αυστηρό καθεστώς αδειοδότησης. Παρόλο που ο Κανονισμός είναι σε ισχύ, η εφαρμογή του αναβάλλεται μέχρι μετά το 2022, όταν το ηλεκτρονικό σύστημα απαραίτητο για την εφαρμογή του πιθανολογείται πως θα είναι έτοιμο. Συνεπώς, το 2021 ενδέχεται να είναι το μοναδικό έτος που θα μπορεί κάποιος να εισάγει μια συλλογή μη- Ευρωπαϊκών πολιτιστικών αγαθών στην Ελλάδα ελεύθερα και με μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ.
Ενημέρωση: Από τον Φεβρουάριου 2021, το Υπουργείο Οικονομικών διευκρίνισε ότι ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ ισχύει και για πωλήσεις έργων τέχνης από εμπόροους (γκαλερί) όταν παραδίδουν σε τρίτους αντικείμενα καλλιτεχνικής αξίας, ενεργούντες ως παραγγελιοδόχοι πώλησης κατ' εντολή και για λογαριασμό των δημιουργών τους ή των φυσικών διαδόχων τους.